Μια ευρεία κρίση ασφάλειας πλήττει αυτή την περίοδο το γαλλικό τυρί Reblochon de Savoie ΠΟΠ, με αλλεπάλληλες ανακλήσεις σε Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Γαλλία και Γερμανία. Το κοινό σημείο σε όλες τις περιπτώσεις είναι ο εντοπισμός παθογόνων στελεχών E. coli STEC, ενός μικροβίου γνωστού για τις σοβαρές γαστρεντερικές λοιμώξεις που προκαλεί και για τον κίνδυνο εμφάνισης αιμολυτικού ουραιμικού συνδρόμου.
Η πιο πρόσφατη ανάκληση έγινε στο Βέλγιο, όπου τα Lidl απέσυραν το Reblochon μάρκας Milbona, προϊόν ιδιωτικής ετικέτας που παρασκευάζεται για την αλυσίδα από τον προμηθευτή Dupont. Μετά από συνεργασία με την ομοσπονδιακή υπηρεσία ασφάλειας τροφίμων FAVV, διαπιστώθηκε πιθανή παρουσία STEC. Οι παρτίδες διακινήθηκαν από 2 έως 14 Νοεμβρίου 2025 και η Lidl Belgium ζητά από τους πελάτες της να μην καταναλώσουν αυτό το προϊόν και να το επιστρέψουν στο σημείο πώλησης.
Το Escherichia coli τύπου STEC (Shiga toxin-producing E. coli) είναι ένα παθογόνο βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές τροφικές λοιμώξεις. Ορισμένα στελέχη του, όπως το E. coli O157:H7, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα επειδή παράγουν τοξίνες τύπου Shiga, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μέσα σε 1 έως 8 ημέρες μετά την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου. Ξεκινούν με κοιλιακό πόνο και διάρροια, η οποία συχνά γίνεται αιματηρή. Συχνά συνοδεύεται από ναυτία, εμέτους και πυρετό χαμηλού έως μέτριου βαθμού. Στα παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να εξελιχθούν ταχύτερα και να είναι πιο έντονα. Ο κύριος κίνδυνος είναι η πιθανή εξέλιξη σε αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS), μια σοβαρή επιπλοκή που προσβάλλει κυρίως παιδιά κάτω των 10 ετών, αλλά και ηλικιωμένους ή άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Το HUS προκαλεί καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων, αναιμία, χαμηλά αιμοπετάλια και οξεία νεφρική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.
Παράλληλα, στο Βέλγιο ανακλήθηκε και άλλο προϊόν Reblochon de Savoie ±250 g, που είχε διανεμηθεί μέσω των Colruyt και Comarkt, με επιβεβαιωμένη παρουσία STEC. Οι αρχές προειδοποιούν για συμπτώματα όπως διάρροια, κοιλιακές κράμπες και έμετος μέσα σε μία εβδομάδα από την κατανάλωση, σημειώνοντας ότι τα παιδιά, οι έγκυες, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν χαμηλή άμυνα είναι οι πιο ευάλωτοι.
Στο Λουξεμβούργο, αποσύρθηκαν παρτίδες ±250 g με λήξεις 13 και 20 Νοεμβρίου, ενώ στη Γαλλία σειρά παραγωγών προχώρησε σε ανάκληση προϊόντων Reblochon de Savoie, ανάμεσά τους οι Edouard Conus και η Fromagerie Masson. Το γαλλικό σύστημα ειδοποιήσεων RappelConso έχει καταγράψει πολλαπλά περιστατικά σε προϊόντα που κυκλοφόρησαν πανεθνικά, με σαφή αναφορά στην παρουσία στελεχών STEC όπως το O26. Οι οδηγίες είναι ίδιες παντού: άμεση διακοπή κατανάλωσης, καταστροφή ή επιστροφή του προϊόντος και προσοχή για εμφάνιση συμπτωμάτων.
Στη Γερμανία, το Reblochon de Savoie AOP 450 g της Fromagerie Masson βρέθηκε επίσης ύποπτο για παρουσία παθογόνων E. coli, με προειδοποίηση προς τους καταναλωτές να ζητήσουν ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσουν επίμονα συμπτώματα. Οι γερμανικές αρχές υπογραμμίζουν ότι παρότι πολλά στελέχη E. coli είναι ακίνδυνα, αυτά που παράγουν τοξίνες Shiga μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις.
Η εικόνα συμπληρώνεται από σοβαρές ειδοποιήσεις του ευρωπαϊκού συστήματος RASFF. Η ειδοποίηση 2025.8951, δημοσιευμένη από το Βέλγιο στις 14 Νοεμβρίου, αφορά STEC eae+ σε Reblochon γαλλικής προέλευσης και χαρακτηρίζεται ως «σοβαρή». Μια ακόμη ειδοποίηση, η 2025.8765, εκδόθηκε από τη Γαλλία στις 10 Νοεμβρίου και αφορά παρουσία STEC O26:H11 σε Reblochon που είχε ήδη διανεμηθεί σε Βέλγιο και Λουξεμβούργο. Οι παρτίδες που αναφέρονται σε αυτές τις ειδοποιήσεις περιλαμβάνουν προϊόντα από τη Masson, μια εταιρεία με σημαντική παραγωγή ΠΟΠ τυριών από ωμό γάλα.
Το Reblochon de Savoie είναι ΠΟΠ τυρί που παράγεται αποκλειστικά από ωμό γάλα αγελάδας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υφίσταται παστερίωση, διαδικασία που θα εξουδετέρωνε το E. coli. Η ασφάλεια των προϊόντων αυτών βασίζεται στη σχολαστική υγιεινή στο άρμεγμα, στον χειρισμό και στην ωρίμανση. Αν κάποιο στάδιο παρουσιάσει αστοχία —επαφή με κοπρανώδεις ρύπους, μολυσμένο νερό, ανεπαρκή απολύμανση εξοπλισμού ή διασταυρούμενη μόλυνση στη συσκευασία— τότε το βακτήριο μπορεί να επιβιώσει έως το τελικό προϊόν. Το E. coli είναι ικανό να σχηματίζει βιοφίλμ, λεπτές βακτηριακές μεμβράνες που προσκολλώνται σε επιφάνειες και είναι δύσκολο να αφαιρεθούν, κάτι που κάνει ακόμη πιο απαιτητική τη διαδικασία καθαρισμού.
Το εύρος των ανακλήσεων και η επικάλυψη των ειδοποιήσεων σε διαφορετικές χώρες δείχνουν ότι το ζήτημα δεν είναι περιορισμένο σε μία μόνο παρτίδα ή σε μεμονωμένο παραγωγό. Αντίθετα, καταγράφεται πλέον μια συστηματική εικόνα κινδύνου γύρω από τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων, με αυξημένο έλεγχο σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αρχές δημόσιας υγείας υπενθυμίζουν ότι τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες καλό είναι να αποφεύγουν τα τυριά από ωμό γάλα.
Η μόλυνση των τυριών με E. coli —και ειδικά με τα παθογόνα στελέχη STEC (Shiga toxin-producing E. coli)— συμβαίνει συνήθως κατά τα πρώτα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, κυρίως μέσω επαφής με κοπρανώδεις ρύπους από ζώα, εξοπλισμό ή νερό. Πρόκειται για βακτήριο που ζει φυσιολογικά στα έντερα των μηρυκαστικών, κυρίως αγελάδων, χωρίς να τα αρρωσταίνει, αλλά μπορεί να μεταφερθεί εύκολα στο γάλα ή στις επιφάνειες παραγωγής. Το πρόβλημα ξεκινά όταν το γάλα προέρχεται από μολυσμένες αγελάδες και δεν έχει υποστεί παστερίωση, όπως συμβαίνει σε πολλά παραδοσιακά ή ΠΟΠ τυριά — μεταξύ αυτών και το Reblochon de Savoie, που παράγεται από ωμό (μη παστεριωμένο) γάλα. Αν στο στάδιο του αρμέγματος ή της αποθήκευσης το γάλα έρθει σε επαφή με κοπρανώδη υπολείμματα ή μολυσμένο νερό, το βακτήριο μπορεί να επιβιώσει και να πολλαπλασιαστεί.
Η μόλυνση μπορεί επίσης να προκύψει από τον εξοπλισμό ή τις εγκαταστάσεις — δεξαμενές, σωληνώσεις, μαχαίρια κοπής, φόρμες τυριών — αν δεν απολυμαίνονται σωστά. Το E. coli είναι ανθεκτικό και σχηματίζει βιοφίλμ, δηλαδή λεπτά στρώματα βακτηρίων που κολλούν στα μεταλλικά ή πλαστικά τοιχώματα και είναι δύσκολο να απομακρυνθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιμόλυνση μπορεί να γίνει μετά την παραγωγή, π.χ. κατά τη συσκευασία ή τη μεταφορά, αν δεν τηρούνται σωστές συνθήκες ψύξης ή αν υπάρχει διασταυρούμενη μόλυνση από άλλα προϊόντα ή επιφάνειες.
Η παστερίωση του γάλακτος —θέρμανση στους 72°C για λίγα δευτερόλεπτα— εξουδετερώνει το E. coli. Όμως στα τυριά ΠΟΠ από ωμό γάλα, η νομοθεσία επιτρέπει την παραγωγή υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες, στηριζόμενη στη φυσική ωρίμανση του τυριού για να μειώσει το μικροβιακό φορτίο. Αν όμως κάποιος κρίκος της αλυσίδας υγιεινής «σπάσει», το βακτήριο μπορεί να επιβιώσει ως το τελικό προϊόν. Γι’ αυτό και οι αρχές δημόσιας υγείας, μετά από περιστατικά όπως αυτό της Masson SA, υπενθυμίζουν ότι οι ευπαθείς ομάδες —παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυες και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό— πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τυριών από ωμό γάλα.