Η Ζέστη Πριν τον Σεισμό: Μύθος ή Προσεισμικό Φαινόμενο;
Πώς η θεωρία του Αριστοτέλη επηρέασε τη λαϊκή πεποίθηση και τι λέει η σύγχρονη επιστήμη
Ποιος δεν έχει ακούσει τη φράση Κάνει ασυνήθιστη ζέστη, θα γίνει σεισμός; Αυτή η πεποίθηση είναι από τις πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα, ειδικά πριν από μεγάλους σεισμούς. Ωστόσο, η σύγχρονη επιστήμη είναι ξεκάθαρη: δεν υπάρχει καμία απολύτως συσχέτιση μεταξύ της θερμοκρασίας και της σεισμικής δραστηριότητας. Ο καιρός (στην ατμόσφαιρα) και οι σεισμοί (στον φλοιό της Γης) είναι δύο ξεχωριστά φαινόμενα.
Η Αρχαία Θεωρία του Εγκλωβισμένου Αέρα
Η ρίζα αυτού του μύθου βρίσκεται στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στον φιλόσοφο Αριστοτέλη (4ος αιώνας π.Χ.). Ο Αριστοτέλης, στην προσπάθειά του να εξηγήσει τους σεισμούς, διατύπωσε τη θεωρία ότι:
Οι σεισμοί προκαλούνται από ισχυρούς ανέμους και αέρια που εγκλωβίζονται σε υπόγειες σπηλιές και σχισμές.
Όταν ο καιρός είναι ήρεμος και ζεστός, αυτό σημαίνει ότι ο αέρας δεν μπορεί να κυκλοφορήσει στην ατμόσφαιρα και παγιδεύεται κάτω από τη Γη, προκαλώντας την αύξηση της πίεσης και της θερμότητας.
Όταν η πίεση γίνεται αφόρητη, ο εγκλωβισμένος αέρας δραπετεύει βίαια, προκαλώντας τον σεισμό.
Αυτή η θεωρία, λόγω του κύρους του Αριστοτέλη, κυριάρχησε για πάνω από δύο χιλιετίες και έγινε μέρος της λαϊκής παράδοσης.
Τι Λέει η Σύγχρονη Σεισμολογία;
Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι σεισμοί προκαλούνται από την τεκτονική κίνηση των πλακών της Γης. Η συσχέτιση με τις καιρικές συνθήκες είναι μύθος για τους εξής λόγους:
Βάθος: Οι σεισμοί γεννιούνται σε βάθη (από λίγα έως δεκάδες χιλιόμετρα) όπου οι ατμοσφαιρικές συνθήκες (άνεμος, θερμοκρασία) δεν έχουν καμία επίδραση.
Τυχαίο Γεγονός: Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ (USGS) και οι Έλληνες επιστήμονες τονίζουν ότι οι μεγάλοι σεισμοί συμβαίνουν τυχαία στον χρόνο και δεν συνδέονται με τη φάση του φεγγαριού, την εποχή ή τη θερμοκρασία.
Τα Πραγματικά Προσεισμικά Φαινόμενα
Παρόλο που η ζέστη δεν προκαλεί σεισμό, η έρευνα εξετάζει ορισμένα έμμεσα φαινόμενα, όπως η Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία (ΗΜΑ) ή αλλαγές στη θερμοκρασία των υπόγειων υδάτων. Κάποια προσεισμικά μοντέλα υποστηρίζουν ότι η συσσώρευση τάσεων στα πετρώματα μπορεί να προκαλέσει διαφυγή ιονισμένων αερίων ή αύξηση της θερμοκρασίας του φλοιού, αλλά αυτά είναι μικροσκοπικά φαινόμενα που δεν επηρεάζουν τον καιρό στην επιφάνεια σε μεγάλη κλίμακα.